دانشگاه علامه طباطبائی دانشگاهی مولود و فرزند انقلاب اسلامی است، در عین اینکه بنیاد و ریشه هایش قدمتی ۶۰ ساله دارد. بعد از انقلاب اسلامی براساس جایگاه رفیع علوم انسانی و نیاز به ایجاد یک دانشگاه تخصصی در حیطه علوم انسانی و اجتماعی در کشور، از ترکیب مراکز آموزش عالی مستقل با عناوین دانشگاه، دانشکده ، پژوهشکده ، مدرسه عالی ، آموزشگاه عالی ، مؤسسه ، مرکز و سازمان که از سال ۱۳۳۷ به تدریج تاسیس شده بودند، ۲ مجتمع دانشگاهی با عناوین مجتمع دانشگاهی ادبیات و علوم انسانی و مجتمع دانشگاهی علوم اداری و بازرگانی تشکیل شد. این مجتمع ها هر یک تحت مدیریت مستقل، بیش از ۵ سال فعالیت کرده و در ۱۶ تیر ۱۳۶۳ براساس موافقت شورای عالی انقلاب فرهنگی ، از ادغام آن ها دانشگاه علامه طباطبائی تاسیس شد.

تاسیس دانشگاه علامه طباطبائی را شاید بتوان نقطه عطفی در نظام آموزش عالی ایران دانست که نگاه اندیشمندان و دانشگاه‌های داخل و خارج را به سیاست‌های کلی نظام جمهوری اسلامی در خصوص هرچه تخصصی‌تر شدن دانشگاه‌ها معطوف نمود. از سوی دیگر انتخاب نام اندیشمندی مسلمان، علامه طباطبائی (ره) برای این دانشگاه که در حوزه‌های تفسیر، فلسفه و عرفان به مقامات رفیعی دست یافته بود، برای این دانشگاه، الگوی بسیار مناسبی برای دانشگاهیان شد و موجب گردید که دانشجویان با آشنایی بیشتر با آن عالم ربانی، مسیر مناسب تعالی و رشد دانشگاه و دانشگاهیان در حوزه‌های تزکیه، تهذیب نفس و تعلیم و تعلم را بهتر بشناسند.

در حال حاضر دانشگاه علامه طباطبائی در جایگاه بزرگ‌ترین دانشگاه تخصصی علوم انسانی کشور و به‌عنوان دانشگاه پیشرو در دستیابی به رشد و توسعه و دانش در حوزه علوم انسانی و اجتماعی کشور به لطف بهره‌مندی از توانمندی و شایستگی‌های گران‌سنگ اعضای هیأت علمی و پژوهشگران خود، منشأ خدمات ارزشمندی به جامعه بوده است. بسیاری از چهره‌های برجسته علمی، سیاسی، اجرایی و چهره‌های ماندگار و بنیان‌گذاران دانش‌های مختلف انسانی و اجتماعی از فارغ‌التحصیلان این دانشگاه بوده‌اند.

هم‌اکنون دانشگاه علامه طباطبائی به‌عنوان تنها دانشگاه تخصصی علوم انسانی و اجتماعی کشور با ۱۰ دانشکده و یک مؤسسه آموزش عالی فعال، یک پردیس تحصیلات تکمیلی، دو مرکز رشد و چهارده واحد پژوهشی، در ۲۲۶ رشته و گرایش تحصیلی در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو می‌پذیرد. تعداد اعضای هیأت‌علمی تمام‌وقت دانشگاه در حال حاضر ۵۵۰ نفر است. این دانشگاه از بدو تأسیس تا حال حاضر، بیش از هشتاد هزار دانش‌آموخته به جامعه تقدیم کرده است.

دانشگاه علامه طباطبائی براساس اعلام نتایج بررسی نظام جامع نظارت، ارزیابی و رتبه بندی دانشگاه های کشور در سال ۱۳۹۵ به عنوان دانشگاه تخصصی سطح یک کشور برگزیده و معرفی گردید. این دانشگاه به لطف بهره مندی از اعضای هیأت علمی متخصص، دانشجویان فرهیخته و کارکنان پرتلاش خود، پیشرفت ها و موفقیت های قابل توجهی را تجربه نموده است. کسب عنوان دانشگاه سطح یک و دانشگاه برتر در کنار ۱۲ دانشگاه تخصصی و برگزیده کشور گواهی بر این مدعاست. دانشگاه علامه طباطبائی بر اساس ارزیابی شاخص ها و معیارهای آموزشی و پژوهشی مورد نظر از سوی وزارت متبوع در سال گذشته افتخار دیگری را در تاریخ پر فراز و نشیب خود کسب کرد و در کنار دانشگاه صنعتی شریف، علم و صنعت ایران، صنعتی امیرکبیر و صنعتی اصفهان به عنوان دانشگاه‌ تخصصی سطح یک انتخاب گردید. در آخرین رتبه بندی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC) نیز حائز رتبه ۹ شده است.